…zawsze na początku każdego ludzkiego, zdawałoby się, niewiarygodnego czynu istnieje bajka. A potem ludzie swoim talentem i swoją siłą zamieniają tę bajkę w rzeczywistość.
Jerzy Afanasjew, Baśnie
Bajkoterapia – jak terapia słowem działa na dzieci
Czytanie dzieciom bajek to klasyka. Nie daj sobie wmówić, że ten zwyczaj zamiera. O, nie. Nadal w wielu domach książka towarzyszy wspólnym rytuałom wieczornym. Pięknie wydane opowieści, baśnie i zbiory poezji prężą dumnie swoje grzbiety na regałach w dziecięcym pokoju. Czy znajdzie się wśród nich miejsce na specjalny rodzaj bajki?
Piękna metoda pracy z dzieckiem
Jest taka piękna metoda wykorzystywana do pracy z dziećmi. Dotyczy głównie tych w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W dodatku – bardzo prosta: czyta się bajki. Starsze dzieci robią to same, młodszym czytają dorośli. Metoda nazywa się bajkoterapią.
Bajkoterapia – co w tym niezwykłego
Bajkoterapia to dobra zabawa dla dziecka i mile spędzony czas. Mogą z niej korzystać wszystkie dzieci. Dokładnie tak samo, jak przy klasycznych bajkach. Na czym więc polega wyjątkowość metody?
Bajki do niej tworzy się w taki sposób, aby dziecko:
- miało szansę zrozumieć swoje odczucia,
- myślało bardziej pozytywnie,
- wzmocniło poczucie własnej wartości,
- chciało pracować nad sobą.
Kiedy dziecko czyta taką specjalną bajkę, ma szansę zrozumieć, że popełnia błąd. I szuka możliwych rozwiązań. Próbuje coś naprawić, zmienić i inaczej spojrzeć na daną sytuację.
Stare, a takie dobre
Bajkoterapia nie jest żadną „nową modą”, czy wynalazkiem naszych czasów, choć początkowo nie kierowano jej w stronę dzieci. Działanie terapeutyczne opowieści, czyli biblioterapii, sięga aż czasów starożytnych.
Już w Aleksandrii na ścianie biblioteki widniał napis: Lecznica dla umysłu.
Oficjalnie terapię przez baśń odkrył Bruno Bettelheim – twórca słynnej książki Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni https://lubimyczytac.pl/ksiazka/52150/cudowne-i-pozyteczne-o-znaczeniach-i-wartosciach-basni. Zaobserwował on, że dzięki bajkom dzieci lepiej radzą sobie ze swoimi problemami.
W Polsce jedną z najbardziej znanych autorek tego typu bajek jest psycholog Maria Molicka.
Dlaczego bajkoterapia działa
To, że dziecko naśladuje, identyfikuje się, a także obserwuje przykład, jest istotą bajkoterapii. Szczęśliwe zakończenie daje nadzieję co do dalszych losów – nie tylko bohatera, ale także osoby, która czyta bajkę.
Dziecko poddane bajkoterapii:
- czuje się odważniejsze,
- poprawia sobie samopoczucie,
- buduje wiarę we własne siły.
3 główne rodzaje bajek terapeutycznych:
W zależności o tego, jakie mamy cele związane z terapią słowem, wybieramy rodzaj bajki.
Rodzaj bajki |
Co dziecko otrzymuje |
|
psychoedukacyjna |
poszerza swoją wiedzę |
|
relaksacyjna |
uspokaja się, wycisza i odpręża |
|
psychoterapeutyczna |
buduje pozytywne emocje, |
Kto może prowadzić bajkoterapię
To głównie rodzice i opiekunowie dzieci czytają im bajki – niezależnie od ich rodzaju. Poza domem inne osoby mogą częściowo przejąć tę rolę.
Ponieważ bajkoterapia wspiera zdrowie psychiczne najmłodszych i wpływa korzystnie na ich rozwój psychofizyczny, stosują ją głównie terapeuci. Prowadzą zajęcia indywidualne, zwłaszcza jeśli problem dziecka jest bardzo poważny i mocno utrwalony. Ale metoda świetnie sprawdza się na zajęciach grupowych – nie tylko w ośrodkach specjalistycznych. Kto i jak wobec tego czerpie z potęgi bajkoterapii?
- Psycholodzy – wspierają się metodą w ogólnej terapii.
- Wychowawcy przedszkolni – profilaktycznie omawiają różne sytuacje bliskie dziecku lub pomagają w rozwiązaniu konfliktu w grupie.
- Opiekunowie świetlicy – w sposób wartościowy spędzają czas z podopiecznymi, pomagają w nawiązaniu relacji z nieśmiałymi dziećmi.
- Logopedzi – korzystają do wzbogacenia słownictwa u dzieci, zachęcają do wypowiedzi, tworząc sytuacje dialogowe.
- Rodzice, dziadkowie, starsze rodzeństwo – spędzają czas z dziećmi w odpowiedzialny, wartościowy sposób, rozmawiają z nimi, „odkrywają” schowane dotąd problemy, zapobiegają niektórym trudnościom, nawiązują mocniejsze więzi ze swoimi pociechami i dobrze się bawią ze swoją rodziną.
To po prostu działa
Bajkoterapia się sprawdza – terapeuci od dawna wiedzą, jaką jest skuteczną metodą do pracy z dziećmi. Bo dziecko po przeczytaniu bajki widzi, jak bohater sobie poradził z problemem. A to był problem, który wcześniej wydawał się dziecku nie do pokonania. Dostaje wzór rozwiązania. Dostrzega szansę na powodzenie. Wzmacnia w sobie wiarę w to, że nie warto się poddawać, bo ze wszystkim można sobie jakoś poradzić.